අනාථයි කියල දැනගත්තනම්, දුක දැකලත් ඉවරයි. අනාථත්වයේ පැවැත්මක් ඇත්ද, දුකට හේතුවයි කියල දැකලත් ඉවරයි. අනාථත්වයේ අත්හැරීම, දුක නිදහස්වීම කියල දැකලත් ඉවරයි. අනාථත්වය අත්හරින්න මොකද කරන්න ඕනෙ? අනාථයි කියන තත්වයම සිහිකරල බලන්න ඕනෙ. එහෙනම් ඒක මාර්ගයයි. චතුරාර්ය සත්‍යම ඔතන දැකල ඉවරයි. “අරිහත් ඵලයෙන් කෙලවර වෙන භාවනාවක්”
පටිච්ච සමුප්පාදය කියලා අපි දැනට භාවිතා කරන්නෙ මොකද්ද? මේ කියන කාරණා දෙකත් ඉතාම හොඳින් තේරුම්ගන්න ඕනෙ. මොකද මේ කාලෙ වෙනකොට “කුසළ මූල පටිච්ච සමුප්පාදය” කියලා එකක් තියෙනවද කියලවත් අහන්නෙ නෑ. ධර්මය තුළ තිබුණට ඒ සියල්ලම යටපත් වෙලා, පොත් වලට සීමා වෙලා තියෙනවා, ඒවා පිළිබඳව හැදෑරීමක් නැති නිසා හෝ අපිට අහන්න දේශනාවක් වශයෙන් වත් ලැබිලා නෑ.
“අවිජ්ජා පච්චයා පුඤ්ඤාභිසංඛාරා, අවිජ්ජා පච්චයා අපුඤ්ඤාභිසංඛාරා, අවිජ්ජා පච්චයා ආනෙඤ්ජාභිසංඛාරා” කියලා ඔහොමත් විග්‍රහ කරනවා. පාලියෙන් පෙන්නනකොට “තත්ත කතමා අවිජ්ජා පච්චයා සංඛාරා, පුඤ්ඤාභිසංඛාරා, අපුඤ්ඤාභිසංඛාරා, ආනෙඤ්ජාභිසංඛාරා අයං වුච්චති අවිජ්ජා පච්චයා සංඛාරා” කියලා එහෙමත් විග්‍රහ කරනවා. අන්න අවිජ්ජා පච්චයෙන් පුඤ්ඤාභිසංඛාර වෙනවයි කියපු තැන, පුඤ්ඤාභිසංඛාරයක් සිද්ධ වෙනවා නම් අලෝභ, අදෝස, අමෝහ කියන මේවා මුල් කරගෙන ඕනෙ.
